Anemia zwana również niedokrwistością jest stanem w którym dochodzi do zmniejszenia liczby czerwonych krwinek, poziomu hemoglobiny we krwi oraz hematokrytu. O anemii możemy mówić wtedy, gdy te wartości są niższe o 2 odchylenia standardowe od prawidłowej wartości.
Rodzaje Anemii
Chorobę możemy sklasyfikować ze względu na następujące czynniki:
Przebiegu niedokrwistości:
- niedokrwistość łagodną – poziom hemoglobiny: 10 – 12 g/dl
- niedokrwistość umiarkowaną – poziom hemoglobiny: 6 – 9,9 g/dl
- niedokrwistość ciężką – poziom hemoglobiny: 6,5 – 7,9 g/dl
- niedokrwistość zagrażającą życiu – poziom hemoglobiny: < 6,5 g/dl
Powód wystąpienia choroby:
- niedokrwistość pokrwotoczna – jest następstwem utraty krwi, najczęściej w wyniku krwotoku pourazowego. Szacuje się, że utrata około 20% objętości krwi nie musi spowodować anemii;
- niedokrwistość z niedoboru żelaza – jest konsekwencją zbyt małej ilości żelaza w organizmie. Człowiek najczęściej traci żelazo razem z krwią, więc najbardziej narażone są kobiety u których żelazo tracone jest wraz z krwią miesiączkową;
- niedokrwistość chorób przewlekłych – w przebiegu wielu chorób przewlekłych może pojawić się anemia. Związane jest to z procesem zapalnym oraz zaburzeniami w produkowaniu czynników, które regulują prawidłową pracę szpiku;
- niedokrwistość megaloblastyczna – związana jest z powiększeniem krwinki czerwonej. Przede wszystkim jest spowodowana niedoborem witaminy B12 i kwasu foliowego. W konsekwencji dochodzi do zaburzeń procesu syntezy nici DNA, co odbija się na szybko dzielących się komórkach;
- niedokrwistość hemolityczna – to grupa chorób odznaczających się przedwczesnym rozpadem krwinek czerwonych. Hemoliza może zachodzić w naczyniach lub poza nimi np. w śledzionie, wątrobie. Ten rodzaj anemii może również prowadzić do żółtaczki.
- niedokrwistość aplastyczna – schorzenie, polegające na upośledzeniu funkcji szpiku i zmniejszeniu liczby elementów krwi (nie tylko krwinek czerwonych);
Diagnostyka
Jednym z parametrów istotnych podczas diagnozy jest hemoglobina, czyli białko które występuje w czerwonych krwinkach, nadające im barwę czerwieni. Jest też odpowiedzialne za transport tlenu z płuc do komórek ciała, oraz odbiór dwutlenku węgla i dostarczenie go do płuc. Wartości prawidłowe hemoglobiny różnią się w każdym laboratorium i są to przedziały: 12-16 g/dl dla kobiet; 14,5-19,5 g/dl dla mężczyzn.
Następny badany parametr to hematokryt, czyli stosunek objętości elementów morfotycznych krwi do objętości pełnej krwi. Powinien przyjmować wartości: 35-47% u kobiet; 42-52% u mężczyzn; 44-80% u noworodków.
Badana jest też ilość samych krwinek czerwonych, które powinny osiągać wartości: 4,2-5,4 mln/mm3 u kobiet; 4,7-6,2 mln/mm3 u mężczyzn; 6,5-7,5 mln/mm3 u noworodków.
O anemii możemy mówić wtedy gdy wyżej wymienione wartości są poniżej podanych.
Objawy
W głównej mierze zależą od rodzaju anemii, jednak można zaobserwować pewne wspólnej cechy:
- bladość skóry
- bladość spojówek oka
- obniżona sprawność ruchowa
- apatia
- senność
- mroczki
- szum w uszach
- kłopoty z pamięcią i koncentracją
- płytki oddech
- omdlenia
- depresja
- stany podgorączkowe
- uczucie zimna
- dolegliwości bólowe w okolicy serca
Leczenie
Pierwszym krokiem w leczeniu niedokrwistości jest ustalenie jej przyczyny.
W przypadku ostrej niedokrwistości pokrwotocznej, chorobę można stwierdzić gdy osoba dorosła utraciła 20% objętości krwi. Leczenie tego schorzenia polega głównie na zahamowaniu krwawienia oraz przetoczeniu koncentratów krwinek czerwonych, preparatów krwiozastępczych i płynów infuzyjnych.
Anemię powstałą na skutek niedoboru żelaza leczy się uzupełniając jego poziom w organizmie. Ważne jest również ustalenie przyczyny utraty tego związku. W zależności od stopnia niedokrwistości stosuje się: żelazo w formie zastrzyków przy ciężkiej odmianie; żelazo w formie doustnej przy łagodnej odmianie. Konieczna jest także odpowiednia dieta.
W przypadku anemii powstałej z niedoboru witaminy B12, musi być ona dostarczana z zewnątrz za pośrednictwem zastrzyków, ponieważ w postaci doustnej jest bardzo słabo wchłaniana. Niedoboru witaminy B12 możemy uniknąć, zawierając w naszej diecie produkty pochodzenia zwierzęcego.
W leczeniu niedokrwistości aplastycznej stosuje się metody takie jak: przeszczep szpiku kostnego, czy leki sterydowe. Ponadto kuracja obejmuje także zabiegi przetaczania płytek i koncentratu krwinek czerwonych. Osobą chorującym na ten typ anemii podaje się również antybiotyki i leki antygrzybicze. Występują także zaburzenia odporności dlatego zaleca się zachowanie higieny osobistej i unikanie dużych skupisk ludzi.
