Nadciśnienie tętnicze (Hypertensio arterialis) jest to choroba układu krążenia polegająca na stałym lub okresowym podwyższeniu ciśnienia tętniczego krwi powyżej wartości prawidłowych tj: 140/90 mmHg.
Nadciśnienie tętnicze z reguły wykrywane jest podczas przypadkowego badania kontrolnego krwi. Największa częstość występowania nadciśnienia występuje w grupie wiekowej pomiędzy 35 a 60 rokiem życia. W większości przypadków choroba ta przebiega bezobjawowo. W Polsce nadciśnienie dotyczy ok. 20% dorosłej populacji.
Przyczyny nadciśnienia
- 95% przypadków nadciśnienia ma niewyjaśnioną przyczynę (nadciśnienie pierwotne nazywane inaczej idiopatycznym);
- pozostałe 5% przypadków nadciśnienia ma określoną przyczynę wywołującą; może to być nadczynność tarczycy, choroby nerek, hiperadldosteronizm, zwężenie tętnicy nerkowej i wiele innych.
Zwiastunami nadciśnienia tętniczego często są bóle głowy (najczęściej w okolicy potylicy, krwawienia z nosa, zawroty głowy, pogorszenie tolerancji wysiłku. Często pierwszym objawem klinicznym jest pogorszenie widzenia. Nadciśnienie tętnicze wywołuje wiele niekorzystnych powikłań. Do najczęściej występujących zaliczamy:
- choroba niedokrwienna i zawał mięśnia sercowego;
- udar mózgu (Insultus cerebri); retinopatia – uszkodzenie siatkówki w wyniku nadciśnienia;
- przyspieszenie rozwoju zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych, tętnicach szyjnych, nerkowych, oraz w obrębie tętnic kończyn dolnych;
- niewydolność nerek;
- tętniak rozwarstwiający aorty
Leczenie nadciśnienia tętniczego
Leczenie nadciśnienia tętniczego można podzielić na farmakologiczne i niefarmakologiczne:
- Leczenie niefarmakologiczne nadciśnienia tętniczego
- obniżenie masy ciała ma bardzo istotne znaczenie w leczeniu nadciśnienia tętniczego – dotychczasowe badania dowodzą że u chorych z nadciśnieniem i 10% nadwagą obniżenie masy ciała o 5 kg powoduje umiarkowany efekt hipotensyjny (obniżenie ciśnienia) oraz korzystnie wpływa na czynniki ryzyka (m.in. insulinooporność, cukrzyca, hiperlipidemia i przerost lewej komory serca);
- ograniczenie spożycia alkoholu do minimum;
- zaprzestanie palenia tytoniu w jakiejkolwiek postaci (papierosy, fajka, cygara);
- regularne ćwiczenia fizyczne o umiarkowanym natężeniu, najlepiej szybki spacer lub pływanie – minimum 3-4 razy w tygodniu przez 30-40 min;
- korzystne jest zmniejszenie spożycia soli kuchennej do mniej niż 100 mmol/dzień co odpowiada 6 gram NaCl;
- zmiana diety, a zwłaszcza wprowadzenie ryb, warzyw i owoców (mogą być suszone).
- Leczenie farmakologiczne nadciśnienia tętniczego
- ACE – inhibitory konwertazy
- antagoniści wapnia (blokery kanału wapniowego)
- beta-blokery
- leki moczopędne (diuretyki)
- alfa-blokery
Badania zalecane u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym
- Kontrola ciśnienia tętniczego – 2-3 razy w tygodni. Pomiary najlepiej wykonywać rano, w południe, wieczorem. Warto założyć sobie zeszyt, w którym będziesz notował wartości swojego ciśnienia – ułatwi to lekarzowi dobór odpowiedniej dawki leków.
- Co jakiś czas warto wybrać się do okulisty aby wykonać badanie dna oka – nadciśnienie tętnicze powoduje zmiany w siatkówce (tzw. retinopatia nadciśnieniowa).
- Okresowo należy oznaczyć we krwi stężenie potasu, sodu, kreatyniny (kontrola funkcji nerek).
- Badanie ogólne (obecność mikroalbuminurii) i posiew moczu.
- U wszystkich chorych zaleca się wykonanie badania EKG.
- Kontrola poziomu cholesterolu całkowitego i frakcji: LDL, HDL, oraz trójglicerydów.
