Syndrom metaboliczny (stan przedcukrzycowy) to stan zdefiniowany jako : nieprawidłowa glikemia na czczo oraz nieprawidłowa tolerancja glukozy.
Zespół metaboliczny stanowi coraz większy problem kliniczny i epidemiologiczny. Aby rozpoznać zespół metaboliczny niezbędne jest występowanie otyłości centralnej:
- (obwód w talii dla mężczyzn >=94cm i kobiet >=80cm) oraz 2 spośród 4 czynników
- stężenie trójglicerydów >150 mg/dl (1.7 mmol/l),
- obniżone stężenie cholesterolu HDL
- <40 mg/dl (1.0 mmol/l) u mężczyzn
- <50 mg/dl (1.3 mmol/l) u kobiet,
- skurczowe ciśnienie tętnicze >=130 mmHg lub rozkurczowe >=85 mmHg,
- glikemia na czczo >=100 mg/dl (5.6 mmol/l).
Wczesne rozpoznanie składowych zespołu, profilaktyka i leczenie farmakologiczne redukują śmiertelność i chorobowość sercowo-naczyniową.
Jak rozpoznać otyłość brzuszną?
Najczęściej stosuje się pomiary antropometryczne, a wśród nich określanie obwodów talii i bioder. Obwód talii w centymetrach mierzy się w połowie odległości między dolnym brzegiem żeber a górnym grzebieniem kości biodrowej. Najszerszy obwód bioder określa się na wysokości nieregularnej wyniosłości końca kości udowej. Następnie ocenia się stosunek talii do bioder. Powszechnie wskaźnik ten nazywa się WHR. Otyłość uważamy za wisceralną, jeśli wskaźnik WHR jest równy lub wyższy u kobiet od 0,8, a u mężczyzn – od 1,0. Przy wartościach tego wskaźnika poniżej 0,8 u kobiet i poniżej 1,0 u mężczyzn otyłość określamy jako pośladkowo-udową. Wadą pomiarów obwodów ciała jest to, że określają one zarówno ilość tkanki podskórnej, jak i wewnątrzbrzusznej. Ponadto są zależne od stopnia nadwagi, a także od ilości gazów w jelitach.
Na użytek praktyczny opisany pomiar jest jednak wystarczający i pozwala określić w przybliżeniu typ otyłości u danej osoby, a także skłonności do chorób wywołujących powikłania otyłości.
Źródła problemu
Skutki gromadzenia się tłuszczu wewnątrz jamy brzusznej ciągle nie są całkowicie poznane. Zjawisko to zależy od zaburzeń endokrynologicznych i predyspozycji genetycznych.Istnieją również pewne różnice przyczynowe zależne od płci. Zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet z otyłością brzuszną występuje nieprawidłowe wydzielanie pewnych hormonów: nadprodukcja kortyzolu u obu płci, zwiększone wydzielanie testosteronu u kobiet, natomiast upośledzone jego wytwarzanie u mężczyzn.
Bardzo ważną rolę w powstawaniu otyłości brzusznej odgrywają czynniki genetyczne. Problem ten jest przedmiotem aktualnie prowadzonych badań, z których wynika z całą pewnością, że część przypadków otyłości tego typu to wynik dziedziczenia.
Wykazano także, że niektóre czynniki środowiskowe przyczyniają się do gromadzenia tłuszczu wewnątrz jamy brzusznej. Są to: stres, palenie papierosów, alkohol, dieta obfitująca w tłuszcze nasycone i w sól kuchenną. Stwierdzono, że osoby z otyłością brzuszną dość często mają problemy z przystosowaniem się do otoczenia. Wywołuje to reakcje stresowe, brak kontroli zachowania. Z badań epidemiologicznych wynika, że wskaźnik WHR u palaczy jest wyższy w porównaniu ze wskaźnikiem u niepalących. Wykazano również, że zaprzestanie palenia zmniejsza ilość tkanki tłuszczowej wewnątrzbrzusznej. Podobnie jak w przypadku stresu występowanie tego typu otyłości u palaczy tłumaczy się podwyższonym stężeniem kortyzolu, gdyż nikotyna stymuluje jego wydzielanie.
Sugeruje się również, że dieta zawierająca dużo mięsa i tłuszczu, a mało warzyw i owoców, jak również nadużywanie alkoholu, sprzyjają gromadzeniu się centralnej tkanki tłuszczowej.
Otyłość brzuszna jest wrogiem naszego zdrowia powinna być leczona nie tylko indywidualnie dobraną, niskokaloryczną dietą i wzmożoną aktywnością fizyczną, ale również w niektórych przypadkach konieczna jest farmakoterapia. Wymaga także zaprzestania palenia papierosów!
